KENMERKEN VAN DE DOCUMENTAIRE

Wat is een documentaire? Wat zijn de basiskenmerken waaraan elke documentaire moet voldoen?

1. De documentaire is een voltooid audiovisueel product dat geschikt is voor vertoning. Bewegend beeld en geluid zijn de basiselementen. De vele mogelijkheden van de filmtaal worden slim toegepast. Het is een zelfstandig, onafhankelijk product waarin ruim de tijd wordt genomen om het onderwerp goed uit te diepen. Het is dus geen onderdeel van een tv-programma (item, instart). 

2. Documentaires zijn gebaseerd op de werkelijkheid. Het gaat om echte gebeurtenissen, activiteiten en gesprekken die ter plekke worden opgenomen.

3. Alle personen in de documentaire zijn echt, authentiek, zichzelf. Een persoon wordt niet gespeeld door een ander. Hiermee onderscheidt de documentaire zich van de speelfilm. Toch zijn er documentairemakers die enscenering en effectieve vormgeving als waardevolle bouwstenen zien.

4. Eerlijkheid en betrouwbaarheid zijn noodzakelijk. Feiten verdraaien, gebeurtenissen misvormen of ondeugdelijke bewijzen fabriceren is uit den boze. Objectiviteit is onmogelijk. De documentaire geeft een visie op de werkelijkheid en stelt de leugens aan de kaak.

5. De documentaire behandelt een duidelijk afgebakend onderwerp op basis van diepgravend onderzoek of langdurige observatie. Dit moet verhelderende informatie opleveren in combinatie met bijzonder beeld en geluid. Geen snelle reportage op basis van de actualiteit.

6. De documentaire vertelt een bijzonder verhaal met interessante hoofdpersonen. Het moet begrijpelijk, boeiend, overtuigend en emotioneel zijn. Niet te moeilijk, geen vreemde hiaten, geen saaie uitwijdingen waarbij de kijker zijn aandacht verliest. 

Volgens mij zijn er 10 algemeen geldende basiskenmerken waarvan er hierboven 6 zijn genoemd. Naast de 10 basiskenmerken heb ik nog 10 kenmerken verzameld waaraan de ideale documentaire voldoet. In de cursus Documentaire Maken I worden alle 20 kenmerken behandeld met filmfragmenten, tips & tricks. In de cursus Documentaire Maken II leer je hoe je een filmplan maakt.

André de Laat
www.meop.nl

Verder lezen:   Wat is de ideale lengte voor een documentaire?
Verder leren:   MEOP film- en videocursussen

Overname toegestaan onder vermelding van auteur en website.